تکرار جنایت‌های بی‌مکافات
تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۲۰۱۹۲
شوک قتل‌های ناموسی که در سال‌های اخیر با پرونده‌هایی مانند قتل مبینا، هرازگاهی به جامعه وارد می‌شود و به دلیل نادیده گرفته شدن فرایندهای تولید خشونت از یک سو و بی‌اهمیتی به نقش تربیت در آینده فرد و جامعه این نوع قتل‌ها با پرونده‌هایی مانند قتل زن جوان اهوازی، همچنان قربانی می‌گیرد.
به گزارش خبرنگار ایمنا، دو روز پیش بود که انتشار تصاویری از مردی که با سر بریده همسر جوان خود در کوچه‌های شهر اهواز می‌گشت، در فضای مجازی، احساسات عمومی را جریحه‌دار کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی با بیان اینکه انگیزه این قتل ناموسی بوده است، می‌افزاید: پدر مقتول دختر خود را به ایران باز می‌گرداند و زمانی که همسر دختر جوان متوجه حضور همسرش در اهواز می‌شود جرأت پیدا می‌کند و برای کشتن وی اقدام می‌کند. دادستان اهواز از برخورد شدید با متهمان این پرونده خبر می‌دهد و می‌گوید: علاوه بر بحث قتلی که اتفاق افتاده، گردن زدن این خانم در ملأعام نیز جرم است همچنین اگر ثابت شود افرادی تعمداً اقدام به انتشار این فیلم‌ها کرده‌اند بازداشت خواهند شد.
ساز و کاری برای مجازات تهدیدکنندگان خرده فرهنگهاهنجارهای حاکم بر جوامع سنتی که از ساختار اجتماعی و تجربه زیسته آنها ناشی می‌شود، برای پیشگیری از جرایم اجتماعی سازوکار خشنی به نام قتل ناموسی را تعریف کرده‌اند که هدف اصلی این سازوکارها، محدودسازی رفتار و آرزوهای بشری، کاهش نابهنجاری اجتماعی و تهدید کج‌روان و خرده فرهنگ‌ها به مجازات است تا از وقوع رفتارهایی که وجدان یا عصبیت جامعه را تحریک یا جریحه‌دار می‌کند، خودداری شود.
قتل ناموسی به کشته شدن زنانی گفته می‌شود که توسط اعضای درجه خانواده، فامیل، جامعه یا به حکم ریش سفیدان و بزرگان جامعه انجام می‌شود. این اصطلاح در اصل به نوعی رفتار غیراخلاقی و ضدهنجار اجتماعی گفته می‌شود که در نوع خود کج‌روی به شمار می‌رود و در عرف جامعه شرف، اعتبار و وجهه اعضای خانواده را تهدید کرده و تنها راه زدودن این داغ و ننگ اجتماعی، تطهیرسازی آن با قتل ناموس است. قتل ناموسی در جوامع سنتی برای راضی کردن احساسات جریحه‌دار شده وجدان اجتماعی و برای جدا کردن برچسب از خانواده‌هایی انجام می‌شود که بنا بر فشار اجتماعی باید به این عمل اقدام کند و هدف اصلی این عمل، مجازات کج‌روانی است که نظم اجتماعی را به چالش کشیده و از فرامین جامعه سرباز زده‌اند.
در ایران قتل‌ها به دسته‌های مختلفی از جمله از عمد و غیرعمد تقسیم می‌شوند که قتل‌های ناموسی نمونه بارز قتل‌های عمد هستند در حالی که قانون‌گذار تخصیصاتی برای آن قائل شده و آن را از حالت عمد خارج کرده و حتی از عمل مرتکب نیز حمایت کرده است. حاکم بودن فرهنگ‌ها و سنت‌های مردسالاری، تضادهای فرهنگی، عوامل محیطی، رسانه‌های گروهی، اختلالات درونی و علل اجتماعی و مذهبی، برخی از مهمترین عوامل بسترساز قتل‌های ناموسی به شمار می‌آیند.
احسان کاظمی روانشناس و مدرس آموزش خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: اتفاقی که در شهر اهواز رخ داد، جزو دسته جنایت‌های ناموسی قرار می‌گیرد که فرد با تصور اینکه ناموس، اعتبار، خانواده و قومش به خطر افتاده است این رفتار را برای خود توجیه می‌کند یعنی حق خود می‌داند که دست به چنین اقدامی بزند.
وی درباره علنی شدن جنایت در ملأعام افزود: باید در درجه نخست از دیدگاه آسیب‌شناسی روانی به موضوع نگاه کنیم یعنی اینکه فرد تا چه حد و چطور می‌تواند یک رفتار نادرست و جنایت‌کارانه را علنی کند.
این مشاور و مدرس آموزش خانواده قتل فجیع یک زن در اهواز را دارای دو جنبه دانست و گفت: جنبه نخست، بررسی فردی این موضوع است یعنی فردی که مرتکب جنایت شده و جنبه دیگر تأثیرات روانی است که می‌تواند بر روی جامعه بگذارد اما از این نکته غافل نشویم که وقتی عملی این چنینی در یک جامعه شهری رخ می‌دهد، انتشار تصاویر آن در فضای مجازی، ابعاد هولناک‌تری دارد.
وی افزود: تا پیش از رواج استفاده از فضای مجازی، هرازگاهی خبرهایی از گوشه و کنار کشور درباره چنین جنایت‌هایی می‌شنیدیم اما آن را نمی‌دیدیم، شاید عده محدودی که در همان خیابان و محله زندگی می‌کردند، چنین صحنه‌هایی را می‌دیدند و قدرت انتشار و بازگویی این مطلب بسیار محدود بود و چه بسا افراد زیادی آن را باور نمی‌کردند اما از وقتی که فضای مجازی آمد و فکر کردیم که هر چیزی که دیدیم، می‌تواند جالب و قابل انتشار باشد، فاجعه هولناک رقم خورد.
کاظمی اتفاق رخ داده در اهواز را یک مسئله پلیسی، جنایی و قضائی خواند و ادامه داد: بررسی این موضوع به عهده پلیس و نیروی امنیتی است اما مسئله مهم دیگر این است که چطور جامعه برای خودش انتشار آن را مجاز می‌داند و شاید حتی یک لذت مازوخیستی و سادیستی یعنی خودآزارانه و دیگرآزارانه از انتشار چنین تصاویر هولناکی در فضای مجازی می‌برد.
وی درباره زنجیره جنایت رخ داده، توضیح داد: حلقه نخست این است که فردی با هر توجیهی، خطایی را مرتکب شده است و در حلقه بعدی، دو نفر او را به قتل رسانده‌اند، خطای سوم این است که تصاویر این جنایت در سطح جامعه علنی شده و حلقه چهارم آسیب این است که عده‌ای از صحنه جنایت، فیلم‌برداری و آن را منتشر کردند، در حلقه پنجم دیگران نیز تصاویر را دیده‌اند و دست به بازنشر آن زدند و حلقه ششم این است که رسانه‌ها با عجله می‌خواهند درباره این موضوع صحبت کنند و همه این حلقه‌ها به بازنشر بیشتر جنایت کمک می‌کند.
بازنشر چنین تصاویری حساسیت افراد را از بین میبرداین مشاور خانواده با اشاره به تکرار جنایت‌های ناموسی در سال‌های اخیر و فراموشی آنها پس از مدتی، افزود: بارها اتفاقاتی از این دست رخ داده و درباره آن روان‌شناسان و جامعه‌شناسان سخن گفته‌اند، در حالی که معتقدم باید جلوی تکرار این حلقه‌ها را گرفت یعنی جامعه را به شیوه دیگری نه فقط آگاه کنیم بلکه مهارت هم بیاموزیم چون آگاه‌سازی بدون مهارت‌آموزی خطرناک است.
وی درباره تأثیرات روانی این اتفاق ادامه داد: نخستین پیامد، ایجاد حساسیت و دوم عادی شدن حساسیت و سوم فروکش کردن حساسیت است چون در فضای مجازی، تصاویری از این دست زیاد دیده می‌شود، اما بهتر است بگوییم که مسئله مهم دیگر در این میان این است که بازنشر چنین تصاویری در جامعه، حساسیت افراد را نسبت به آن از بین می‌برد.
خطر به هم ریختن قضاوت‌های اخلاقی جامعهکاظمی خطر دیگر را به هم ریختن قضاوت‌های اخلاقی افراد جامعه درباره این حوادث دانست و گفت: اکنون ممکن است عده‌ای بگویند که زن خطاکار باید مجازات می‌شد و گروه دیگری بگویند قاتل حق داشته است در زندگی خودش هر تصمیمی بگیرد و خطر درست اینجاست که در جامعه‌ای که قضاوت‌های اخلاقی به هم بریزد، هر چیزی می‌تواند درست یا نادرست باشد ولی هیچ‌گاه کسی نمی‌فهمد که چه کاری درست است و چه کاری درست نیست.
وی درباره ابزارهای قانونی برای جلوگیری از بازنشر چنین تصاویری در جامعه، گفت: بزرگترین قانون، تربیت است نمونه این موضوع تصاویری است که برخی پدر و مادرها از اشتباهات فرزندان‌شان در کلاس‌های آموزش مجازی منتشر می‌کنند و با این کار، فرزندان خود را مضحکه می‌کنند.
بررسی موردی جنایت‌های ناموسی، راه به جایی نمیبرداین مدرس آموزش خانواده با اشاره به اینکه بررسی موردی جنایت‌های ناموسی، راه به جایی نمی‌برد، افزود: برخی مشکلات اجتماعی، عوارض معضلات دیگر است مانند آبریزش بینی که خودش بیماری نیست بلکه عارضه سرماخوردگی است، بنابراین نباید به موردها توجه کرد، همان‌طور که اشاره شد بزرگترین قانون برای تکرار چنین مشکلاتی، تربیت است یعنی هر یک از ما این طور تربیت شویم که اصول بهداشت روانی را رعایت کنیم.
وی افزود: از مهمترین اصول بهداشت روانی این است که هر آنچه به سلامت و آرامش روان افراد ضربه وارد می‌کنند را نبینند، نشنوند، نگویند و حتی نخورند، باید به این موضوع بپردازیم که اتفاقی افتاده است و قانون باید با آن برخورد کند اما سوال اینجاست که چرا مردم دوست دارند این تصاویر را ببینند؟
خانواده در اولویت خانواده نیستکاظمی نخستین نیاز افراد جامعه را آگاهی‌بخشی برای ندیدن و بازنشر نکردن تصاویر هولناک دانست و افزود: هنوز برخی مردم برای حل مشکلات خود به فالگیر مراجعه می‌کنند تا مشاور، طبیعی است که هنگام بازنشر تصاویر نیز کسی به این موضوع فکر نمی‌کند که همه گروه‌های سنی و افراد جامعه را در معرض آسیب قرار می‌دهد.
وی نمایش علنی کشتار و قتل یک زن را آسیبی جدی برای جامعه توصیف کرد و گفت: اگر بدانید در شهری زندگی می‌کنید که چنین جنایت‌هایی وجود دارد چه مرد باشید و چه زن و یا در هر گروه سنی، احساس ناامنی می‌کنید و حتی اگر در امنیت مطلق باشید، احساس ناخوشایندی خواهید داشت.
این مشاور خانواده بهترین راهکار برای پیشگیری از تکرار چنین حوادثی را تربیت معرفی کرد و ادامه داد: بسیاری از افراد برای زندگی کردن تربیت نشده‌اند و در کشور ما هیچ ارگان یا سازمانی مسئول تربیت انسان نیست، در کشوری مانند ترکیه وزیر خانواده انتخاب می‌شود اما در جامعه ما بزرگترین معضل اینجاست که خانواده در اولویت خانواده نیست و به همین دلیل مشکل تربیت داریم و تا زمانی که افراد سالمی تربیت نکنیم هیچ اتفاق زیبایی در جامعه رخ نخواهد داد.
عوامل جامعه پذیرکننده در حال کاشتن بذرهای نفرتمرتضی پدریان؛ جامعه‌شناس درباره تکرار قتل‌هایی مانند مبینا توسط پدرش، مأمور نیروی انتظامی و به تازگی، یک زن ۱۷ ساله توسط شوهر و برادر همسرش به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: نکته مهمی که در جامعه ما وجود دارد این است که در بخش‌های مختلف فرایند جامعه‌پذیری و عوامل جامعه پذیر کننده افراد که نهاد خانواده، آموزش و پرورش، رسانه‌های جمعی و شبکه دوستان را شامل می‌شود به شدت بذرهای نفرت در حال کاشته شدن هستند.
وی کاشتن بذرهای نفرت چه در سطح خرد و چه کلان هر جامعه را باعث خشونت‌گرا شدن آن می‌داند و می‌افزاید: یکی از مهمترین دلایل تکرار چنین جنایت‌هایی این است که به شکل‌ها و روش‌های مختلف در جامعه ما، بذرهایی از نفرت را در مدل‌های مختلف در جامعه می‌کاریم و خروجی آن خشونت و پرخاشگری در شکل‌های مختلف می‌شود.
این جامعه‌شناس با اشاره به افزایش شکل‌های متنوع خشونت از کلامی، رفتاری تا خشونت‌های فیزیکی، می‌گوید: اگر یکی دو دهه به گذشته برگردیم می‌بینیم که بیشتر رفتارهای پرخاشگرانه در جامعه ما از نوع خشونت‌های کلامی بوده است و این پرخاشگری‌های کلامی در درون ذهن افراد نهادینه شده است اما چون دیگر پرخاشگری‌های کلامی پاسخگوی ارضای نیازهای خشم و نفرت درونی افراد نیست امروزه به سمت پرخاشگری‌های رفتاری گرایش پیدا کرده‌اند.
رواج انواع پرخاشگری‌های فیزیکی در جامعهوی خروجی گرایش به پرخاشگری‌های رفتاری را خشونت‌های فیزیکی می‌داند و می‌گوید: امروز در جامعه شاهد انواع مختلف پرخاشگری‌های فیزیکی هستیم از کشتن مبینا توسط پدرش گرفته تا قتل مأمور نیروی انتظامی و به تازگی هم یک زن ۱۷ ساله توسط شوهر و برادر همسرش به قتل می‌رسد.
پدریان چنین حوادث تلخی را نوک قله کوه یخی توصیف می‌کند که از دل آب سر برآورده است و می‌افزاید: در پایین این پدیده، پرخاشگری‌های دیگر به شدت در جامعه افزایش یافته است بنابراین باید گفت که این بذری است که خودمان در سال‌های گذشته در جامعه کاشته‌ایم و امروز محصول آن را به شکل پرخاشگری در شکل‌های مختلف می‌بینیم.
وی با اشاره به تأثیر غیرقابل انکار فرایندهای جامعه‌پذیری بر افراد از زمان تولد تا بزرگسالی، یادآور می‌شود: اگر ارتباط افراد جامعه با عشق، دوستی، نوع دوستی، محبت، با هم بودن و نگاه انسانی به یکدیگر شکل می‌گرفت خروجی دیگری داشت اما اکنون که فرایند جامعه‌پذیری با نفرت، کینه، عقده‌ها و تحقیرهای فروخفته انجام شده است، شاهد پیامدهای دیگری هستیم.
این آسیب‌شناس اجتماعی با انتقاد از ادامه کاشت بذرهای کینه و نفرت در جامعه، ادامه می‌دهد: بسیاری از افراد به گونه‌ای جامعه‌پذیر می‌شوند که عقده‌های فروخفته دارند و این کینه‌های فروخورده خود را به شکل‌های گوناگونی از افسردگی و بیماری‌های روانی گرفته تا خودکشی و دیگرکشی نشان می‌دهد.
وی همچنین با اشاره به تأثیر مسائل اقتصادی و نابرابری‌های اجتماعی به افزایش خشم در بین افراد جامعه، توضیح می‌دهد: وقتی افراد بی‌عدالتی‌های اقتصادی و شکاف‌های طبقاتی را می‌بینند از جمله اینکه یک فرد برای به دست آوردن نان شب خود ناچار به کارهای سخت یا انواع اعمال خلاف است و از سوی دیگر افرادی هستند که سوار خودروهای چند ده میلیارد تومانی شده و ثروت‌های غیرقابل شمارش دارند، همه اینها به افزایش عقده‌های اجتماعی دامن می‌زند.
پدریان بی‌عدالتی‌های اجتماعی را نیز یکی دیگر از زمینه‌های رواج پرخاشگری در جامعه معرفی می‌کند و می‌گوید: به عنوان مثال اینکه یک جوان پس از پایان تحصیلات عالی خود، متوجه می‌شود که هیچ جایگاهی برای او تعریف نشده یا اجازه هیچ گونه فعالیت‌های اجتماعی که در آن شادی، هیجان، عشق و دوستی وجود داشته باشد به افراد داده نمی‌شود، روند افزایش عقده‌های فروخورده همچنان ادامه می‌یابد.
وی تفاوت یک آسیب‌شناس اجتماعی با حقوقدانان را در نوع نگاه آنها به مسائل می‌داند و ادامه می‌دهد: جامعه‌شناس سراغ علت‌های شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی است در حالی که حقوقدانان بر اساس نقش و جایگاه اجتماعی خود به سراغ معلول‌های اجتماعی می‌روند.
قانونی که بازدارنده نیستاین جامعه‌شناس اظهار می‌کند: باید ببینیم چه اتفاقی افتاده که یک نفر به راحتی حاضر است سر زن یا همسر خود را از تن جدا کند؟ درست است که عوامل بازدارنده قانونی می‌تواند به عنوان یک عامل کنترل رسمی در جلوگیری از تکرار این اتفاقات، نقش داشته باشد اما این قوانین چندان بازدارنده نیست و باید عوامل اجتماعی چنین حوادثی را نیز مورد توجه قرار دهیم.
وی با انتقاد از بی‌توجهی جامعه به شناخت متغیرهای مستقل علت‌ها و دلایل شکل گیری کنش‌های ناهنجار اجتماعی، توضیح می‌دهد: اگر بخواهیم جامعه شاهد قتل‌هایی مثل رومینا، فرمانده پاسگاه و زن ۱۷ ساله در اهواز نباشد، باید علت‌های شکل گیری چنین کنش‌هایی از نظر جامعه‌شناختی، آسیب شناختی و روانشناسی اجتماعی بررسی و سپس حذف و تعدیل شود در غیر این صورت، حکم‌هایی مانند اعدام یا زندان‌های طولانی، نمی‌تواند زمینه شکل گیری چنین رفتارهایی در جامعه را از میان ببرد.
پدریان با اشاره به اینکه نقش کنترل‌های بیرونی و رسمی در پیش گیری از چنین حوادثی پررنگ و قوی نیست، می‌گوید: باید برای ساختارهای اجتماعی که جامعه را به سمت پرخاشگری و خشونت هدایت می‌کند، فکری کرد، به عنوان مثال کمرنگ شدن نقش امید در جامعه می‌تواند افراد را به سوی افسردگی و فرورفتن در خود یا انتقام گرفتن از جامعه در شکل‌های مختلف، هدایت کند.
وی ساده‌ترین تعریف امید را انتظار به تحقق نشستن تلاش دیروز و امروز هر فرد در آینده خود بیان می‌کند و می‌افزاید: در جامعه ما بسیاری از افراد ثمره و نتیجه‌ای از درس خواندن یا کار کردن ندارند، به عبارتی امید افراد در حال تبدیل به ناامیدی است و وقتی که هیچ بذر امیدی در جامعه کاشته نشده و فرد افق روشنی از تلاش‌های دیروز و امروز خود، برای فردا نمی بیند، همین امر باعث می‌شود نسبت به جامعه عقده و کینه پیدا کرده و آن را در جامعه فرو بریزد.
وی شکل‌های مختلف انتقام گیری افراد را شامل وندالیسم، خودکشی، افسردگی، دیگرکشی و قتل می‌داند و می‌گوید: سمت و سوی جامعه ما طی سال‌های گذشته، باعث شده امروز به به این نقطه برسیم و باید برای تغییر این روند فکری کرد.
کد خبر 553867منبع: ایمنا
کلیدواژه: قتل ناموسی مجازات قتل ناموسی دلایل قتل ناموسی قتل زن جوان قتل های ناموسی در ایران افزایش قتل های ناموسی قتل های ناموسی مجازات قتل های ناموسی جامعه شناسان اصول روانشناسی روانشناس قتل خانوادگی مجازات قتل خانوادگی قتل خواهر بابک خرمدین قتل های خانوادگی هولناک شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق جنایت های ناموسی شکل های مختلف فضای مجازی چنین تصاویر افراد جامعه جامعه ما جامعه شناس هایی مانند قتل ناموسی عقده ها شکل ها قتل ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۲۰۱۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ملک مصرفی افراد مشمول مالیات بر عائدی سرمایه نمی‌شود
کارشناس سیاستگذاری مسکن در واکنش به ادعای رئیس کل سابق بانک مرکزی گفت: ملک مصرفی افراد از شمول مالیات بر عائدی سرمایه خارج است، حتی اگر طی یکسال قیمت آن ۱۰ برابر شود. - اخبار اقتصادی -
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، فرشید ایلاتی کارشناس سیاستگذاری مسکن در واکنش به ادعای رئیس کل سابق بانک مرکزی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:
«ملک مصرفی افراد از شمول مالیات بر عائدی سرمایه خارج است. یعنی اگر ملک مصرفی خانوار در طی یکسال 10 برابر هم شده باشد هیچگونه مالیاتی نخواهد داشت. اینگونه اظهار نظرها از سوی شخصی که رییس سابق بانک مرکزی بوده است جای تأسف دارد.»
چندی قبل رئیس کل سابق بانک مرکزی در واکنش به مالیات بر عایدی سرمایه در شبکه ایکس نوشته بود: رئیس مجلس گفته اند؛ مالیات بر سوداگری شامل 0/5 درصد جامعه می‌شود و نگرانی ندارد.
حتی اگر درصد اعلامی درست باشد، این نوع اظهارنظر بی توجهی به کار کرد علم اقتصاد و انتقال اثرات غیر مستقیم این نوع از مالیات به سایر طبقات جامعه و نیز فراهم شدن اسباب خروج سرمایه از کشور است.
در واقع بر مبنای مالیات بر عایدی سرمایه از کسانیکه به حکم عقل در مقابل تورم از خود حفاظت می‌کنند، مالیات گرفته و صرفِ مخارجی می‌شود که غالباً براى رشد اقتصادى زیانبار هستند. بهتر است به جای این اقدامات، با علل تورم که موجب سفته بازی است، مقابله کنید. اینقدر هم زندگی را برای مردم سخت و پیچیده نکنید.
انتهای پیام/
جدول میزان بارشهای فارس تا ساعت ۶:۳۰ امروز